46 - Wilfried & Ives over het Belgisch Museum van de Vrijmetselarij

Loop mee door een neoklassiek huis in Brussel waar symbolen, verhalen en stenen beginnen te spreken. We zitten aan tafel met de voorzitter en de secretaris van het Belgisch Museum van de Vrijmetselarij en ontdekken hoe een zeldzame interobedientiële samenwerking het beleid, de collectie en de publiekswerking vormgeeft. Hun missie is helder: geen zieltjes winnen, wel misverstanden ontkrachten en tonen hoe vrijheid, gelijkheid en broederschap vandaag betekenis krijgen.

Van de negentiende-eeuwse medaille die de menselijkheid van vrijmetselaars wilde bewijzen tot fragiele tableau’s gemaakt op Engelse pontons na Waterloo: de collectie is ontzettend divers. We stoppen bij Liberté Chérie, de loge die in het Nacht und Nebel-kamp Esterwegen ontstond, waar ritueel en solidariteit sterker bleken dan onderdrukking. En dan is er nog het tempelcomplex naast de deur, met majestueuze neo-Egyptiserende zalen en een continentale grootheid van 400 vierkante meter. Onder begeleiding mag ook het brede publiek binnen op weekdagen, een zeldzame kans om te ervaren wat architectuur kan doen met stilte, licht en betekenis.

Achter de schermen schuift het museum op naar de toekomst: professionalisering voor subsidies, digitalisering van collectie en kassa, onderwijsprogramma’s voor 12 tot 25 jaar, en een boekwinkel die uitgroeit tot een volwaardig, tweetalig trefpunt voor maçonnieke literatuur. Het resultaat is een plek die leeft, waar de geschiedenis van de vrijmetselarij niet in vitrines blijft hangen maar in gesprekken, rondleidingen en keuzes van vandaag doorwerkt.

Wil je je beeld toetsen aan de werkelijkheid, of ben je simpelweg nieuwsgierig naar wat er achter de symbolen schuilt? Luister, deel je vragen en plan je bezoek. Abonneer je, laat een review achter en stuur deze aflevering door naar iemand die vrijmetselarij vooral kent uit mythes. Laten we samen de deur op een kier zetten.

Website museum - https://mbfm.be/wp/nl/intro-nl/

Chapters

• 0:00 Welkom En Host-Intro
• 1:39 Ingekomen Berichten En Ideeën Van Luisteraars
• 10:03 Start Gesprek In Het Museum In Brussel
• 10:18 Hoe De Gasten Vrijmetselaar Werden
• 14:52 Wat Het Museum Doet En Voor Wie
• 17:12 Het Tempelcomplex: Historiek En Architectuur
• 22:44 Unieke Interobedientiële Samenwerking
• 25:05 Ontstaan Van De Collectie En Verhuis Naar Hôtel Dewez
• 28:05 Missie: Demystifiëren En Waarden Uitleggen
• 30:23 Publiek, Rondleidingen En Veranderende Percepties
• 34:10 Permanente En Tijdelijke Tentoonstellingen
• 35:16 Topstukken: Medaille, Pontons En Tableaus
• 37:45 Liberté Chérie In Het Kamp Esterwegen
• 40:45 Interne Dagen Voor Leerlingen En Gezellen
• 42:35 Waarom Je Ook De Tempels Moet Zien
• 45:06 Toekomst: Waarden Visualiseren En Onderwijs

Transcript

Ives: 0:07

leden van het museum zijn leden van de obediënties, te weten het Groot oosten van België, de Federatie Le Droit Humain, De Grootloge van België, de vrouwen gr ootloge van België en ook de voortgezette graden.

Wilfried: 0:22

Je hebt dus de neo-Egyptiserende tempels zijn er een drietal, waaronder de grootste masonieke tempel op het continent. Dus een 400 vierkante meter groot. En dus bijzonder indrukwekkend voor wie dat de eerste maal bezoekt.

Sander: 0:40

Welkom bij de 46e aflevering van de Vrijmetselaars podcast. Mijn naam is Sander, en in deze podcast interview ik elke aflevering, een vrijmetselaar of een persoon gelinkt aan de vrijmetselarij, om samen met jou, de luisteraar, antwoorden te vinden op vragen over de vrijmetselarij. Op deze manier hoop ik een helder beeld te scheppen wat de Vrijmetselarij nu werkelijk is en wat het niet is. Voor de opnames van deze aflevering ben ik te gast in het Belgisch Museum van de Vrijmetselarij in Brussel, tevens het onderwerp van deze aflevering. Bij mij aan tafel zitten Wilfried, voorzitter van het museum en Ives, secretaris van het museum. We hebben net al even bekonkeld dat het secretaris werd, want jullie doen allebei veel meer dan secretaris zijn en voorzitter zijn, daar gaan we het zo meteen over hebben. En voordat wij verder gaan met de aflevering over het Belgisch Museum van de Vrijmets is nog even de rubriek Ingekomen stukken. Ik heb een hoop bericht ontvangen, vind ik heel erg leuk. We beginnen met het mailbericht. Het is ben gekomen via vrijmetselaarspodcast.gma.com. En dat allemaal aan elkaar. Waardebroeders Sander, via deze mail wil ik je hartelijk danken voor jouw podcast. Jouw podcast heeft er onder andere voor gezorgd dat ik lid ben geworden van de Vrijmetselarij. Jouw podcast maakt de vrijmetselarij laagdrempelig en geeft mijn inziens een goed beeld wat de vrijmetsarij wel en ook juist niet is. Met broederlijke groet. Timo, leuk dat je vanuit de podcast informatie hebt kunnen verkrijgen waardoor jij vrijmetselaar bent geworden, waarbij je je hebt aangemeld. Goed om te horen, en hopelijk is het je bevallen. Op Instagram heb ik ook wat berichten gekregen waar de broeder Sander heeft. Ik moet je nog bedanken. Je hebt de vrijmetsij voor mij toegankelijk gemaakt, waardoor ik uiteindelijk begin dit jaar de stap heb durf te zetten. Anders had ik dat waarschijnlijk nooit gurfd. Met broederlijke groetwessel. Wessel, net als met Timo, ontzettend leuk dat de Vrijmetselaarspodcast je heeft geholpen om die stap te maken. Het is ook echt mijn bedoeling om die drempel een beetje lager te maken. Dat het wat minder spannend is en dat mensen een idee hebben dat de Vrijmetsarij überhaupt bestaat en dat het lang niet zo spannend is als je soms denkt. Ook via Insta. Broeder, een klein vraagje, zeker uw idee voor de podcast. Heb er al eens over nagedacht om een kettingvraag te introduceren? Aan het eind van de podcast beantwoordt de betreffende gast een vraag van de vorige gast en bedenk de nieuwe vraag voor de volgende toekomstige gastspreker. Groete Rijnnood. Ja, Rijnnood is dus een ontzettend leuk idee. Dus dan is de gast die hier nu aan tafel zit, die heeft dan een vraag voor de toekomstige gast. Die kan dan beantwoorden en zo gaat dat door. Ik heb er over na zitten denken, want ik vind het een onwijs leuk idee. Maar ik merk ook dat de podcast nu al best wel aan de lange kant is. Ik moet hem al vaak echt wel terugediten om onder het uur te blijven. Ik denk er nog even over na, want ik vind het wel een onwijs leuk idee. Ik weet niet of een rubriek extra of dat te veel wordt, maar een goed idee is het sowieso: To be continued, via Facebook. Waardebroeder, vanuit Curaus beluister ik met enige regelmatige podcast. Met name tijdens het sporten. Die heb ik vaker gehoord. Dus dat is leuk. Het podcast. Dan is het ook goed dat ze een uur duren. Dan heb je een uur om te sporten en dan is het ook weer klaar. Net met plezier een oude beluistert van predikant Stijn. Ben zelf namelijk ook christelijk en kerkelijk protestant. Groet Peter, dankjewel, Peter, voor je leuke bericht uit het zonnige Curaçao. Da is het nu zomer, dus dat is lekker. Ja, een hele fijne aflevering met Stijn. Hij laat heel goed zien hoe de massonieke en de christelijke waarden hand in hand kunnen gaan. Dus dat vond ik zelf ook een heel leerzaam interview. Ook even via Facebook. Beste broeder San, exact een jaar terug klopte ik aan de poort van onze loge in de Vlaamse Ardenne. Even lang ben ik een trouwe luisteraar van je podcast, waarbij ik vooral jouw openheid en enthousiasme tijdens het interview op rijstel. Toen ik mijn getuigenis uitwerkte tot een dichtbundel over mijn ruim 15 jaar lange parcours naar onze tempel. Heb ik mijn favoriete aflevering van je podcast verwerkt in het gedicht Waarde, Wijsheid en eigenwijs. Ik laat jou alvast even raden welke aflevering mijn favoriet is. Als bedankt voor jouw podcastarbeid stuur ik jou alvast mijn eerste massonieke dichtbundel. Profan had ik er al een paar achter de kiezen. Beste luisteraars, het is maar goed dat deze aflevering geëdit wordt en dat jullie geen last hebben van de totale chaos waarin zo'n aflevering wordt opgebouwd. Ik was net in de studio om de tekst van de ingekomen stukken voor te lezen met het gedicht en de gedichtbundel van Tom. Maar natuurlijk vergeet ik die gedichtbundel mee te nemen. Dus nu ben ik thuis met een andere microfoon. Dat zullen jullie qua geluid wil horen, maar ik dacht het is wel leuk om het gedicht nog even erbij te pakken, dan weten jullie ook waar het over gaat. Ik zal het gedicht voorlezen. Waarden, wijsheid en eigenwijs. In een respectvol vorm, waar alles waarheid nog wijsheid is, hoe ik ze ervaar, de meters zonder grenzen wijs. In wat ze zijn, de denkers zonder monopolie, waar wat ze denken nooit fout kan zijn. Hoe elk voor zich de hoogste wijsheid rijdt, eigen wijs. In compareren liggen de waarden zonder oordeel. Maar de tegenstelling verlost van de twist hoe drie keer drie de ongetelde gelijkheid is, stroomt het eigen wijs. Dat was een, en nu ik nog een dichtbund voor mijn neus heb, lees er gewoon nog eentje voor. Het gedicht heet Riafatio. Wat een verging. Wanneer het fundament trilt en het huis in zijn voegen raakt, vlucht de bewoner naar buiten door angst en twijfel aangeraakt. De schade is zichtbaar en massief. Houvast, smelt als verse sneeuw voor de zon. Onzekerheid wist de harde schijf. Huis van vertrouwen, nu een uitgedroogde bron. Het zoeken naar een bouwmeester door oude boeken en nieuwe graden. Langs kronkelende paden van gesprekken op verre reizen met dichte kameraden. De stilte liet zich langzaam horen in een kleurenpracht als nooit voordien. En er kwam licht in de duisternis, maar de duisternis wou haar nog niet zien. Ik wil je ook graag bedanken voor de zichtbaarheid die je geeft aan de voorstelling van Rudolf Hekken, Raimon der Verdink en Marijn de Valk. Die laatste is immers mijn Peter. En ik vind het dan ook super dat zij dit doen en hoop dat het een succes wordt met broederlijke groeten. Tom. Dat is dus de voorstelling van Rudolf Hekken, die schrijver van het boek Hoe Ruw is de Steen over de Vlaamse vrijmetselarij. Die hebben nu samen met Raimonda en Marijn een soort toertje, zou je kunnen zeggen. Ze geven lezingen over de vrijmetselarij in België en Nederland. En je kan ze boeken vast wel te vinden op de site van Rudolf Hekken zelf. Dan gaan we nu door naar de locaties waar luisteraars voor het eerst geluisterd hebben naar de Vrijmetselaarspast. En de locaties waar voor het eerst geluisterd is naar de Vrijmetselaars podcast. Dat is een redelijk exotisch rijtje. We beginnen met Samoet Songkram. Samut Song, als ik het goed zeg. Dat ligt ten zuidwesten van Bangkok, dus in Thailand. Volgende is Sint Agata Rode. Of Sint Agata Rode. In Vlaanderen, dat ligt ten zuiden van Leuven. La Plein, als ik het ook weer goed zeg, dat ligt op de grens van België en Frankrijk. En volgende Chonbourie, als ik het weer goed zeg, ligt ten zuidoosten van Bangkok, Thailand. Dus één luisteraar zuidwesten van Bangkok, andere zuidoosten van Bangkok. Dus ik ga er even graxhalven van uit dat dat dezelfde luisteraar is, die op tegen de plekken gedownload heeft. Onzettend leuk dat jullie vanaf die locaties luisteren naar de Vrijmetelaars podcast. Mocht je contact met me willen opnemen, dan kan dat dus via Vrijmetselaars podcast aan elkaar uit gmail.com. En dan gaan we nu door met de aflevering over het Belgische Museum van de Vrijmetsarij. Veel luisterplezier. Ik begin mijn aflevering altijd met de vraag: Hoe ben je bij de vrijmetsarij terechtgekomen? Ik zou ik die vraag aan jou als eerste mogen stellen.

Wilfried: 10:27

Zoals het hier gebruikelijk is in België werd ik gevraagd door mijn directeur op school. Ik ging hem opvolgen en heeft mij dan gevraagd om erbij te komen. Maar ik was al langer vertrouwd, want mijn echtgenote, die was al langer bij de vrijmetsarij. Maar omwille van mijn drukke professionele leven, zag ik dat niet zo direct zitten, is nu ongeveer 22 jaar geleden en ik heb mij geen dag betreurd.

Sander: 10:58

Dus toen die vraag kwam, was je er toen wel klaar voor of heb je toen nog even moeten wachten?

Wilfried: 11:04

Nee, dan ging het vrij snel. De gewone procedure, zoals die hier in België gebruikelijk is. En na een jaar werd ik ingewijd.

Sander: 11:15

Dus ook niet dat je al heel lang op die vraag zat te wachten.

Wilfried: 11:19

Omdat je vrouw wel vermetslaar was, dat je dacht van jongens, eerder gevraagd, maar ik had het niet op ingegaan. En dan op dat moment wel, omdat het toen een beetje professioneel, een beetje stabieler was.

Sander: 11:35

En mag ik vragen hoe oud je ongeveer was toen je ingewezen? 50 jaar. Nou ja, mooie leeftijd.

Ives: 11:45

Bij mij is het parcours iets wat anders geweest. Ik was al van toen ik student geneeskunde was, geïnteresseerd in de vrijmetsarij. En toen ik later een praktijk had, ontdekte ik dat een van mijn patiënten, ik was toen 35, vrij metselaar was, waarop hij mij onmiddellijk voorstelde toe te treden. Ik ben daarop ingegaan. Maar op dat ogenblik ben ik van beroep veranderd. Ik heb het medisch beroep verlaten om een bedrijf te gaan leiden. En toen heb ik de procedure stilgelegd, omdat ik er niet genoeg tijd voor kon besteden. En ik heb die procedure pas terug opgestart 20 jaar later, toen ik 55 was, en toen het een beetje kalbaar werd in mijn professioneel leven. En dan ben ik toegetreden.

Sander: 12:35

Ja, dus het heeft al die tijd wel ergens in je achterhoofd gezeten van dat staat nog op mijn to-do-licht.

Ives: 12:42

Ja, ik heb moeten wachten tot er genoeg ruimte en tijd was om de draad terug op te nemen.

Sander: 12:49

Ja, en moet je in zo'n periode dan opnieuw gevraagd worden, of is het echt een soort procedure die gepauzeerd is, die je daarna gewoon weer aan kan zetten?

Ives: 12:58

Ik heb die patiënt teruggecontacteerd 20 jaar later. Met de vraag van kijk, nu ben ik er klaar voor. Is het nog steeds mogelijk? En daar is positief op ingegaan. En toen ben ik in 2009 toegetreden.

Sander: 13:17

Wat een verhaal. Dat je die patiënt ook nog hebt kunnen vinden, dat is echt prachtig. We spoelen even snel naar voren. Nu zijn ze dus allebei werkzaam voor het museum als hoofd van het museum en secretaris. Maar ik zei net al in de inleiding ook nog als veel meer. Wilje, kan je vertellen wat je allemaal doet?

Wilfried: 13:38

Ja, het is dus eigenlijk op basis van vrijwilligers, vrijwilligerschap. En naast voorzitter van het bestuur. Doe ik ook geregeld begeleide bezoeken van het museum. Begeleide bezoeken van het tempelcomplex hiernaast, in de Laanse staat. En ook begeleide bezoeken aan Brussel. Massonieke parcours.

Sander: 14:06

Oh, ja, dus wat voor massonieke elementen daar in de stad allemaal.

Wilfried: 14:10

De stad Brussel heeft een traditie van massonieke burgemeesters tot op vandaag. En die hebben dus een heel grote impact gehad op de urbanisatie van de stad. En je vindt dus overal het zij monumenten, het zij gebouwen die refereren aan vrijmetelaars die mee hebben als architect of financierder of vanuit de stad opgericht werden.

Sander: 14:41

Brussel heeft een hele laag aan massonerie voor degene die het zien wil, of voor degene die jouw rondleiding volgt. Absoluut. Altijd, interessant. En je zei al, de tempel hiernaast, wij zijn, deze opnames vinden dus plaats in een kamertje. Ik zou bijna zeggen een zolderkamertje van het museum. Hiernaast bevindt zich dus het tempelcomplex. Zou je daar iets over kunnen vertellen?

Wilfried: 15:06

Het tempelcomplex dateert van 1910. Brusselse loges, Fresa de Lignon en du Proguet, reunie, die op zoek waren naar een nieuwe locatie voor een tempelcomplex, dat is er drie toen gebouwd, in Neo-Egyptiserende stijl. Want zij werden verdreven uit een tempel in de Urselinstraat. Omdat door de aanleg van de Noord-Zuid verbinding alles werd onttijend.

Sander: 15:41

Ja, en de Noord-Zuidverbinding is een treinverbinding. Dus die Noord-Zuid-verbinding kwam er.

Wilfried: 15:49

En ze moesten weg uit het gebouw. Ze hebben toen een aantal elementen, glasramen enzovoort, uit het gebouw genomen en die zijn geherintegreerd in het tempelcomplex hiernaast. En die tempels zijn in drie fases verder uitgebouwd. Dus nu zijn er een tiental. Ze zijn begonnen met drie. In de jaren 50 is de tweede uitbouw geweest. En dan na de periode corona tot net post corona, is de derde fase gebeurd, waardoor er nu een tiental tempels zijn.

Sander: 16:22

Dus dat is ontzettend recent. Tenminste, dat laatste gedeelte, dus het is van heel oud tot heel nieuw. Dus je zal daar in bouwstijlen ook een heel breed scala aan tijden terugvinden.

Wilfried: 16:34

Precies, je hebt dus de Neo-Egyptiserende tempels, zijn er een drietal. En waaronder de grootste massonieke tempel op het continent, dus de grote tempel op de hoogste verdieping. Dus een 400 vierkante meter groot. En dus bijzonder indrukwekkend voor wie dat de eerste maal bezoekt.

Sander: 16:55

Ja, want je zegt wie dat voor de eerste maal bezoekt, want je kan het museum natuurlijk bezoeken. Je vertelt net al wat voor pracht en praal hiernaast allemaal te vinden is. Is dat ook te bezoeken?

Wilfried: 17:05

Nee, enkel op reservatie en in groep minimum 15 personen tot 20 personen per groep.

Sander: 17:12

Dus je zou kunnen zeggen, als je met een logje bent en je zegt we willen eens een keer met z'n allen de tempels bezoeken, dan kan dat met je aan die ijzervoed.

Wilfried: 17:22

Ja, en het is ook eenmaal per jaar opengesteld voor het grote publiek tijdens de Monumentendagen. In september.

Sander: 17:30

Ja, mooi. Ik ga even naar Yves. Jij doet natuurlijk ook meer dan wat ik net zei. Ik zei in de intro al, we hebben een beetje gestecheld over hoe je jouw functie moet omschrijven, maar misschien dat je nu even de volledige omschrijving kan geven van wat je allemaal doet.

Ives: 17:46

Wel, behalve even eens gids en het uitvoeren van massonie parcours. Houd ik mij essentieel bezig met het professionaliseren van de werking van het museum. Omdat dat een vrijste is aan welke wij moeten voldoen. In het kader van de subsidiëring die we krijgen van de Federatie Wallonie Brussel. Wat houdt dat in? Ik ben trouwens ook informaticus van opleiding. Dat is een doorgedreven informatisering van het cassabeheer, van het beheer van de collecties en dergelijke. Wat een essentiële noodzaak is om aan subsidies te kunnen geraken. En dat ben ik onlangs pas gestart, en dat is volledig gaande voor ogenblik. Dus dat is uiteindelijk wat ik hier bijna dagelijks kom doen.

Sander: 18:40

Ja, ik kan me voorstellen dat is een hoop werk. We hadden het net al even over de collectie. Maar wat eigenlijk misschien belangrijk is om vooral ook even te noemen, daar zou je misschien ook wel meer over kunnen vertellen. Ik heb een aflevering gemaakt over het Vrijmetsrijmuseum in Nederland, maar dat is echt het museum van het Groot Oosten en Nederland. Maar dit museum werkt op een andere manier, heb ik begrepen.

Ives: 19:03

Dat klopt. Het is een van de zeldzame voorbeelden van interobedientiële samenwerking. De leden van het museum zijn leden van de obediëties, te weten in het Groot Oosten van België. De Federatie Le Droit Humain, de Grootloze van België, de vrouwengroossen van België en ook de voortgezette graden. En dat is vrij uniek, zelfs in Europa.

Sander: 19:28

Kan je kort toelichten hoe dat dan allemaal werkt, want iedereen zit in een soort bestuur, of iedereen heeft zijn aandeel, dus ook een soort zeggenschap misschien.

Ives: 19:37

Wel, alle verenigingen zitten samen in een algemene vergadering en nemen ook deel aan het bestuur. Waarbij er collegiaal beslist wordt hoe het verder moet met het museum, welke tentoonstellingen georganiseerd worden naar de toekomst toe en dergelijke. En dat dien dan ook als uitgangspunt voor ons vijf jaar. Plan dat wij moeten voorleggen om onze subsidies te waarborgen.

Sander: 20:04

Ja, Wilfriet, ik begreep dat het museum eigenlijk nog niet eens zo oud is. Tenminste, het pand, maar de collectie wel.

Wilfried: 20:14

De collectie is inderdaad gaat terug tot in de 19e eeuw. Dus in 1833 werd de toenmalige achtbare meester Theodor Praer, Theodor Verhagen, voorzitter van Les Ami Filantrope. Een van de meest prestigieuze loges in Brussel. Die naast vergaderde, nam het initiatief om een aantal objecten en documenten samen te brengen en een eerste expositie of een klein museum op te richten. De volgende stap was in 1984, ontstond eigenlijk het idee om er een museum van te maken binnen het Groot Oosten van België. Dus uit te breiden van een logen naar de obediëntie. En dan in 1989 zijn ze overgegaan tot een VZ2 op te richten, de Vrienden van het Vrijmetselaars Museum. Kreeg een eigen statuut en werd opengesteld voor alle Belgische obediëties. Ook de reguliere. En dan in 1993 was er hier in Brussel een heel belangrijke tentoonstelling op Europees niveau. De Vrijheidslarij in Europa van de 18e eeuw tot vandaag. En die tentoonstelling had een heel groot succes, waardoor de vrijheidslarij eigenlijk voor het eerst naar het grote publiek werd voorgesteld. En dan vond men het tijd om ook dat museum te gaan herinrichten, dat hier in de Laakse Strat zich bevond. Dat museum dat dus hiernaast bestond in de Laaese Strat 73. Is dan in 2011 gehuisvest in het huidige Hotel de Wee, dus het neoklassieke herenhuis, dat genoemd is naar zijn architect, Laurent Benoit de Wee. De bedoeling is dus om als museum de geschiedenis van de vrijmetsarij in België en de geschiedenis van de vrijmetselij in het algemeen weer te geven op een thematische en educatieve manier. En de mensen daarbij ook de bezoekers aan te zetten om na te denken en de waarde van de vrijmetselarij dus beter te leren.

Sander: 22:44

Met welk doel is dat? Is dat om de vrijmetsarij in een realistische daglicht te stellen, of is het ook om mensen te doen nadenken of ze eens bij een tempel of een werkplaats aan zouden kunnen kloppen om lid te worden?

Wilfried: 22:57

We doen natuurlijk niet aan zieltjeswinnerij, maar we willen toch wel een positief beeld scheppen van de vrijmetslarij en de mensen hun nieuwsgierigheid triggeren. Eventueel dan ook om toe te treden. Maar het is in de eerste plaats om te demystificeren. Men heeft vaak een negatief beeld van vrijmetslarij, van gekonkel in achterkamers en complottheorieën. En wij willen eigenlijk die vooroordelen gaan bestrijden en tonen dat dat eigenlijk helemaal niet zo is. Ja, dat het allemaal best wel meevalt, eigenlijk. Dat het eigenlijk een vorm is van zingeving, voor mannen en vrouwen. Om aan je leven te geven, en door jezelf beter te leren kennen, ook die waarden van vrij, gelijkheid en broederschap uit te dragen in het professionele leven, in het familieleven. Zodat we komen tot een betere wereld. Wij zien onszelf als een ruwe steen. Die we willen met Peter en Hamel, vandaar de naam Vrijmetelaar, kappen, tot een kubieke steen die perfect past in de tempel der mensen. Mooi, dat omschrijf je prachtig.

Sander: 24:22

En jullie geven ook rondleidingen. Jullie geven allebei rondleidingen. Dus jullie hebben veel te maken met bezoekers. Wil Friet omschrijft net al wat het doel is en wat de missie is. Wat voor bezoekers krijgen jullie? Zijn dat voornamelijk vrijmetsalaren, niet-vrijmetsaren, combinatie zal het al echt wel zijn. Of mensen met spandoek en hooivorken en emmers met pak en veren of?

Ives: 24:48

Nee, absoluut niet. De meerderheid van de rondleidingen die wij verzorgen, zijn voor niet-vrijmetsalaren. Meestal is dat tijdens de week, de piekmomenten. En gaat het hier over organisaties van gepensioneerden. Vlaanderen heeft een zeer actief middenveld, waarbij er ook veel verenigingen zijn die gepensioneerden bij elkaar brengen. En die daar natuurlijk op zoek zijn naar alle rande activiteiten. En wij promoten dus actief ook het Vrijmetelaars Museum bij deze verenigingen, waardoor wij hoofdzakelijk in eerste instantie niet vrijmetsaren rondleiden. Wij leiden regelmatig ook vrijmetsaren rond. Maar dat is dan meestal werkplaatsen, loges, die een bepaalde rondleiding wensen. Maar dat geschiet vaak tijdens het weekende. Omdat natuurlijk de meeste leden professioneel actief zijn, en dus tijdens de week zich niet kunnen vrijmaken.

Sander: 25:53

Ja, dus je hebt een mooie verdeling, mooie weekverdeling. En zou je kunnen zeggen, nu gaan we misschien een beetje generaliseren, maar heel even kan dat dan, vind ik. Dat de groepen van gepassioneerde mensen die je rondleid, hebben die een ouderwetser beeld van de vrijmetsarij dan de tweede groep die je noemde? Of is dit gevaarlijk terrein waar we ons nu begrijpen?

Ives: 26:15

Meestal eindigt het bezoek met de opmerking dat zij dus een heel ander beeld gekregen hebben van de vrijmetsalarij. En heel vaak stellen zij zich ook de vraag wat men hen verteld heeft vroeger op school en wat ze gehoord en gelezen hebben over de vrijmetsarij. Waarbij wij kunnen aantonen dat dat absoluut niet klopt met het beeld dat wij ophangen van de vrijmetsalij. Dus zij komen tot de vaststelling dat zij heel die tijd in een verkeerde waan geleefd hebben, dat vrijmetsarij, onder andere complottheorieën, in hokjes en ons verhaal, dat dat dus eigenlijk helemaal niet het geval is. En dat veel van onze idealen gelijklopend zijn met hun idealen ook.

Sander: 27:04

Dus dan is het eigenlijk iets waarvan je altijd vertelt is dat daar moet je een soort van tegen zijn, blijkt dan ineens met jou te zijn.

Ives: 27:13

Dat kan ik me voorstellen dat dat een behoorlijke openbaring is voor dat is bijna unaniem na elke rondleiding van niet-vrijmetelaars, de opmerking die wij krijgen. Dat lijkt me best wel een mooie taak. Dus in die zin vervult het museum zijn missie van de vrijmetsarij naar buiten te promoten, te exterioriseren.

Wilfried: 27:34

Op een positieve manier.

Ives: 27:36

Ja, uiteraard.

Wilfried: 27:37

Maakt ons heel blij. Ze staan er dus al wel voor open om een te zijn in de eerste plaats heel nieuwsgierig. Omdat er zo'n geheimzinnige sfeer rondhangt, vaak voor hen. En ze willen dan dat geheim mee ontdekken. En ze met eigen ogen komen zien hoe het er eigenlijk aan toe gaat. Vooral dan als ze in de tempels die komen bezoeken, dan gaat er voor hen een hele nieuwe wereld open.

Sander: 28:13

Ja, dat kan ik me voorstellen. Want dat is natuurlijk in het museumbezoek. Ik heb net van jullie rondleiding gekregen, heel erg leuk, onwijs bedankt nogmaals. En dat is natuurlijk zoals een museum is opgebouwd. Dat zijn attributen die met de vrijmetselrij te maken heeft, maar vrijmetsrij is natuurlijk ook een groot stuk beleving. En dat is natuurlijk in die tempels heel goed terug te vinden, kan ik me voorstellen.

Wilfried: 28:36

Dat klopt. Dus dan stellen ze ook oneindig aantal vragen. Van wat doen jullie hier? Moeten jullie betalen? Hoe vaak moet je komen?

Sander: 28:52

Ja, op zich goede vragen. Zijn wel eens hele rare vragen dat je denkt, dat zijn echte complotvragen die ik nu krijg.

Wilfried: 29:00

Soms zijn het dat soort vragen ook, waar ze dus dan op zin spelen of openlijk stellen, van men zegt.

Sander: 29:09

Ja, ik zeg je dat het niet zo is, maar heb je wel eens hardnekkige complotdenkers die zeggen van ja, maar jij zegt dat omdat je, etc. Dat gebeurt.

Wilfried: 29:21

Maar eerder uitzondering dan regel. Dat is de minderheid.

Ives: 29:26

Of en toe hebben we wel iemand die zegt van ja, maar jullie hebben een dubbele agenda. Dus heb ik wel eens een aantal keren gehad. Maar dat is echt de minderheid. De meerderheid zegt dat zij iets totaal nieuw ontdekt hebben.

Sander: 29:42

Ja, nou, dat is ook het mooie beeld, dat gaan we ook vasthouden. Maar toen ik hier naar beneden.

Wilfried: 29:47

Ze hebben ook vaak geen idee dat het. wij werken heel symbolisch, vrijmetslarij. Dus ook dat er heel veel erkenningspunten zijn of referenties naar het katholicisme of de Bijbel. Enzovoort. Dus de tempel van Salemon. Dat verbaast ten zeer erg. Heb je totaal geen idee dat dat ook zo is.

Sander: 30:12

Ja, nou, dat is ook wel mooi, ergens dat er zo weinig kennis is en dat je ze zoveel bij kan brengen. Want jullie hebben beneden meerdere ruimtes, supermooie, hoge ruimtes, oude, authentieke ruimtes met een vaste opstelling. En ook een ruimte met een wisselende tentoonstelling.

Wilfried: 30:32

Dus het zijn twee luiken. Enerzijds de permanente tentoonstelling, anderzijds de tijdelijke tentoonstelling die wisselt om een paar maanden. Vier à vijf maanden komt er een andere tentoonstelling die veel kleinschaliger is dan de permanente. Maar waarbij bepaalde thema's dieper worden uitgewerkt of voorgesteld voor het grote publiek. Telkens is het met die bedoeling niet alleen vrijmetselaars te interesseren, maar ook aan het grote publiek te tonen wat vrijmetselarij kan zijn.

Sander: 31:09

Stel, ik kom hier als bezoeker voor het eerst. Wat is dan iets? Ja, waarschijnlijk alles. Maar wat is er iets waarvan je zegt, deze ruimte of dit object mag je niet missen? Dat hangt natuurlijk aan.

Wilfried: 31:24

Let een beetje af van je eigen interesse. Maar je hebt eigenlijk twee grote luiken, enerzijds het symbolische luik van de initiatiegang, waarbij wordt geëvoceerd wat een initiatie is, en hoe dat min of meer aan toe gaat, anderzijds het historische deel. Om dan te eindigen met het antimaisme, vooral dan tijdens de Tweede Wereldoorlog. En op die manier dus een ruime waaier van insteken te geven aan wat de vrijmetsarij is.

Ives: 32:07

Yves, wat vind jij het hoogtepunt van het museum? Wel, er zijn een aantal stukken die ik toch stevig benadruk. Dat is bijvoorbeeld de medaille met de massonieke precepten. Die moesten aantonen dat de vrijmetselaars toch niet zo slechte mensen waren in 1837, nadat de Vrijmetselarij door de Katholieke kerk veroordeeld was. Er zijn ook andere, onder andere het werk dat de Vrijmetselaren leverden op de pontons in de Engelse havens, nadat zij krijgsgevangen geweest waren tijdens de slag van Waterloo, waar wij hele mooie objecten hebben, die dus gemaakt zijn met alle rande materialen. En dan moet je misschien even uitleggen wat een pon is. Een pon is een afgedankt schip dat niet meer gebruikt wordt. En traditioneel gaat men naar de mast afzagen. De Engelsen gebruikten het ook als voorraden om voorraden in te stokeren. Maar na de slag om Waterloo hebben de Engelsen aardig wat Fransen krijgsgevangen gemaakt en ondergebracht in die pomons. En daar zijn ook loges bij een gekomen. En om bijeen te komen, hadden zij dus een massoniek tableau nodig. En dat werd dan gefabriceerd aan de hand van de schaarse materialen die zij vonden, menselijke haren, textiel van hun kledij, stukjes hout van het schip. Daarmee fabriceerden zij dus miniatuur, masonieke tablaus.

Sander: 33:39

Ja, en dat doet me dan ook weer denken, want ik heb net de rondleiding al gehad natuurlijk. Aan het beeld met de zeven vrijmetselaren uit het in het concentratiekamp. Wilfri, kan jij daar iets over vertellen?

Wilfried: 33:53

Dus er is ook een herdenkingsmonument voor de oprichting van de loge Libertécherie. Een loge die tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1943 in het concentratiekamp, het Nachttoer Nebelkamp in Esterwegen is opgericht en waarbij ook een profan werd ingewijd. Toevallig waren er op een bepaald moment een aantal vrijmetselaars in één en dezelfde barak aanwezig, die zichzelf hadden erkend in elkaar, en dus hebben besloten om een profan in die barre omstandigheden toch wel in te wijden. Het verhaal wil dat bij hun zittingen, masonieke zittingen, de katholieken aan de deur stonden te posteren om te kijken of de Duitsers niet aankwamen en omgekeerd. Dus de vrijmetelaars gingen postter aan de deur. terwijl de katholieken hun misviering deden.

Sander: 34:55

Dat is mooi. Als je dan een gezamenlijke vijand hebt, dan is de broederschap nabij. Precies. Ik zie op jullie site dat jullie ook veel meer doen dan alleen de tentoonstelling, want er zijn hier volgens mij ook redelijk wat muziekstukken en uitvoeringen. Heb ik dat goed gezien?

Wilfried: 35:12

Dus er worden geregeld ook evenementen georganiseerd, boekvoorstellingen, concerten. In samenwerking dus met de vrienden van het Museum van de Vrijmetselarij. En ook in samenwerking met het Massonnieke Studie en documentatiecentrum van de Vrijmetsarij. Dus dat zich ook in hetzelfde gebouw bevindt.

Sander: 35:36

En is dat iets wat dan specifiek voor massons is, of maakt dat eigenlijk niet uit? Dat is open voor iedereen.

Wilfried: 35:44

Geen dubbele agenda, zoals. Transparantie. We streven zoveel mogelijk naar transparantie.

Sander: 35:53

En Yves, doen jullie als, want volgens mij is dat ook een onderdeel van jouw takenpakket. Doen jullie als museum. Je zegt gaf al aan bij de 65 Plus Club, daar zijn we actief in het aanbieden van onze rondleidingen. Zijn er ook andere manieren waarop jullie doen kennen?

Ives: 36:14

Leerlingen daarzellen daar. Maar dat is voor intern gebruik, als ik het zo mag zeggen, organiseren wij zoals verleden zondag, de dag van de leerling. Waarop wij dus een gesloten museum. De pas ingewijde leerlingen, de symboliek van het lozentapijt uitleggen, waar wij nu ook een rondleiding door, de gangen van het museum brengen. En ook een bezoek aan het documentatiecentrum. Dat is dan meer in besloten.

Sander: 36:45

Maar dat is eigenlijk best wel mooi. Dus je organiseert een middag, avondmiddag, waarvan je zegt van oké, dit gaat specifiek voor de leerlingen. En daar gaat, neem ik aan, een schrijf uit naar de loges van nagenoeg alle obedienties.

Ives: 37:01

En daar kan je dan op intekenen. En wij hadden 69 personen aanwezig zondagmorgen.

Sander: 37:09

Ook nog eens. Dat is een beste groep. Maar jullie zien daar dus ook een soort verantwoordelijkheid in voor het museum als naar de obedienties als naar het groot publiek diensten leveren om de vrijmets larij.

Wilfried: 37:26

En voor die leerlingen en die gezelden is dat dan een vorm van instructie.

Sander: 37:31

Ja, toch? Dat is best mooi. Ja, ik zou willen dat ze dat bij ons in Nederland deden. Heb je als optie naar wat minder werk? Dan kan je gewoon die. Wat vind je nog meer een belangrijk onderdeel van het museum, waarvan je zegt van als luisteraars nu misschien nog niet een reisje naar Brussel aan het boeken zijn, maar als ze dat overwegen en denken ze nou, het museum kunnen we langs en de massienke wandeling door Brussel lijkt me ook heel gaaf. Wat zeg je van, hiervoor moet je echt komen?

Ives: 38:05

Ik denk hoofdzakelijk de aantrekkingskracht dat wij bij de rondleidingen eveneens een rondleiding in de tempels kunnen aanbieden. Normaal zijn die tempels alleen toegankelijk voor vrijmetselaars. En wij hebben de toelating om deze tempels te betreden tijdens de week, niet tijdens het weekend. Maar tijdens de week, zodat ik dat niet vrijmetselaars ook binnen mogen in deze tempels om de kracht en de schoonheid te aanschouwen van de Egyptische tempels, zoals wij die kennen, naast de deur. Ik denk dat dat men noemt een unique selling proposition is, USP.

Sander: 38:48

Ja, ik kan me heel goed voorstellen, want het is naast de deur. Ik ben niet in die tempels geweest, maar ik heb afbeeldingen gezien. Voor mij als Nederlander zijn het ontzettend unieke tempels, als ik de foto's zo zie. Dat is iets wat wij in Nederland helemaal niet kennen. Ik begreep van jullie dat Noord-Frankrijk en in België het wat gebruikelijker is, maar ik kan me voorstellen dat het nog steeds een uniek, unieke leving is. Dus eigenlijk als je deze kant op komt, boek een rondleiding erbij.

Wilfried: 39:21

Maar ook veel vrij metselaars zijn aangenaam verrassen. Als ze te zien. Wer de meeste tempels in België zijn ook gewoon of wel klassieke, massonke tempels. In de klassieke stijl, of wel in moderne, hedendaagse stijl. Voor hen is dat ook iets bijzonders.

Sander: 39:45

En als je naar de toekomst zou mogen kijken, Wilfried, wat zou je nog willen? We hebben het nu heel erg gehad over wat het is en wat je kan zien, maar wat over. Vijf jaar?

Wilfried: 40:01

Ja, wij zou graag de opstelling meer verdiepen en proberen te zorgen dat waarden van de Vrijmetsarij nog meer gevisualiseerd worden in het parcours in het museum. Dus de waarden van gelijkheid, broederschap, vrijheid. Die aan de hand van documenten, objecten nog meer in de kijker komen, zodat als de bezoeker buiten gaat een heel duidelijk beeld heeft niet enkel van de geschiedenis en de symboliek. Maar ook van de relevantie vandaag van de vrijmetselarij. Heel mooi. Dat is het opzet. Heb je daar al? Jullie hebben al licht archieven met. Er zijn stappen voor gezet. We zijn bezig met de ontwikkeling van een aantal pedagogische projecten, ook naar scholen toe. Dus van de leeftijd van 12 tot 18 jaar. En studenten ook tot 25. Om die uit te werken, die ook in de kijker te plaatsen, zodat scholen en studenten ook kunnen komen en kennis maken met wat een vrijheidslarij is. En natuurlijk ook voor de mensen van de obediëties zelf. Dat ze duidelijk de band zien dat de vrijheidslarij niet iets is dat stoffig is, maar dat leeft.

Sander: 41:39

Helemaal mee eens. Yv, voor jou dezelfde vraag natuurlijk, als je zou mogen dromen.

Ives: 41:45

Ik bekijk het meer uit het misschien operationeel standpunt. Dat is dat we graag ook de museumshop verder zouden willen uitbouwen. tot een volwaardige boeken, winkel met massonieke werken. Er zijn niet zoveel boekenwinkels in het Brusselse laat staan in België, waar men fysiek een boek ter hand kan nemen. En wij zijn dat aanbod gestaagen aan het uitbreiden, zodat zowel in het Nederlands als in het Frans. Dat er een heel groot aanbod ontstaat. En dat verhoogt ook de aantrekkingskracht van het museum om het museum te bezoeken.

Sander: 42:25

Ja, en ik moet zeggen, ik vind jullie boekwinkel en jullie museumwinkel nu al indrukwekkend. Dus als je dat nog verder wil uitbreiden, dan wordt het nog indrukwekkender. Dus ik mijn zegen heb je natuurlijk. Hans nog iets dat je zegt, nou, dit hebben we nog gemist in het gesprek.

Wilfried: 42:40

Ik denk dat we het hebben gehad.

Ives: 42:46

Misschien om voor te gaan, wat Witfrid zegt, zijn wij vertoogblikken een aantal softwarepakketten aan het bekijken, die toelaten van artificiële intelligentie in te schakelen in het parcours doorheen het museum. De artificiële intelligentie laat ongekende mogelijkheden toe, waardoor de interactie en de immersie van de toeschouwer gaat toenemen. Maar dat is onderzoek als gebilt. We zijn dat aan het onderzoeken. En we zijn verschillende soorten leverancies aan het evalueren.

Sander: 43:24

Dus als je dit jaar komt, is het er nog niet. Maar een extra goede reden om dan over een paar jaar nog een keer te komen, dat lijkt me heel mooi. Heren, mag ik jullie ontzettend bedanken ten eerste voor de rondleiding in dit fantastische museum. En ten tweede natuurlijk voor dit hele leuke gesprek.

Wilfried: 43:40

Graag gedaan, bedankt.

Sander: 43:51

Bedankt voor het luisteren naar deze aflevering van de Vrijmetselaars Podcast. Ik vind het leuk als je contact met me opneemt. Dit kan via Instagram of Facebook. Zoek in beide gevallen op Vrijmetselaars podcast en je kan me ook een mailtje sturen op vrijmetselaarspodcast.gmail.com. Vanaf aflevering 30 is er van elke aflevering een transcriptie beschikbaar. Deze transcriptie is te vinden op de website van de podcast. Luister je graag naar de Vrijmetelaars podcast en waardeer je de afleveringen dan kan je nu ook een voi geven. Dit kan via voor jepot.com en voor je pot is met de D van Potcast. Of klik op de support de show link onderaan de show notes. Tot de volgende aflevering.